इमोशनल इंटेलिजन्स म्हणजे काय?
इमोशनल इंटेलिजन्स म्हणजे स्वतःच्या आणि इतरांच्या भावना ओळखणे, समजणे, नियंत्रित करणे आणि योग्य प्रकारे व्यक्त करणे ही क्षमता. यामध्ये खालील गोष्टी प्रामुख्याने असतात:
- स्वतःच्या भावना ओळखणे (Self-awareness)
- भावनांवर नियंत्रण ठेवणे (Self-regulation)
- स्वतःला प्रेरित करणे (Motivation)
- इतरांच्या भावना समजून घेणे (Empathy)
- चांगले संबंध बनवणे (Social skill)
एखादी व्यक्ती इमोशनली इंटेलिजंट आहे हे कसे ओळखावे?
- व्यक्ती स्वतःच्या भावना सहज ओळखतो आणि व्यक्त करतो.
- राग, तणाव, निराशा यावर सहज नियंत्रण ठेवतो.
- दुसऱ्यांच्या भावनांचा विचार करतो, त्यांच्या स्थितीतून विचार करू शकतो.
- संघर्ष टाळण्यासाठी किंवा सोडवण्यासाठी समजूतदारपणे वागतो.
- टीका किंवा अपयश आले तरी शांत राहतो आणि सकारात्मक शिकतो.
- स्वतःच्या आणि इतरांच्या भावना योग्य शब्दांत मांडतो.
- इतरांशी सहज संवाद साधतो आणि चांगले संबंध टिकवतो.
इमोशनल इंटेलिजंट होण्याचे फायदे काय आहेत?
- नातेसंबंध सुधारतात (व्यक्तीगत आणि व्यावसायिक)
- नेतृत्व क्षमता वाढते
- तणाव कमी होतो आणि मानसिक शांतता मिळते
- निर्णय अधिक समजूतदारपणे घेता येतात
- आत्मविश्वास वाढतो
- समस्या सोडवण्याची कौशल्ये सुधारतात
- करिअरमध्ये यश मिळण्याची शक्यता जास्त वाढते
इमोशनली इंटेलिजंट होण्यासाठी काय करावे?
- स्वतःच्या भावना रोज निरीक्षण करा — दिवसभर कोणत्या भावना आल्या याची नोंद ठेवा.
- स्वतःला थोडा वेळ द्या — राग आला किंवा तणाव आला तर लगेच प्रतिक्रिया देण्याऐवजी थोडा वेळ घ्या.
- इतरांच्या दृष्टिकोनातून पाहण्याचा प्रयत्न करा — "ते असं का वागत असतील?" असा प्रश्न स्वतःला विचारा.
- ऍक्टिव्ह लिसनिंग करा — ऐकताना मधेच न बोलता समोरच्याचे बोलणे नीट ऐका.
- प्रशिक्षण घ्या — काही चांगल्या पुस्तकांतून किंवा वर्कशॉप्समधून EQ सुधारू शकतो.
- माफ करायला शिका आणि तक्रारी कमी करा
- रोजची साधना (जसे की ध्यान/मेडिटेशन) — यामुळे भावनांवर जास्त नियंत्रण येते.
Comments
Post a Comment